Pierwsza pomoc – zadławienie
Zadławienie jest jednym z tych stanów zagrożenia życia, z którymi możemy mieć styczność na co dzień. Szybkie, łapczywe spożywanie pokarmów, niedopilnowanie bawiącego się małymi przedmiotami dziecka – te, oraz wiele innych sytuacji mogą doprowadzić do niedrożności dróg oddechowych.
Czym jest zadławienie
Zadławienie (FBAO – Foreign Body Airway Obstruction) to stan, w którym drogi oddechowe człowieka zostają zamknięte przez ciało obce. Wspomnianym ciałem obcym może być wszystko to, co trafia do naszych ust świadomie bądź też przypadkiem, np. kęs pokarmu, cukierek, guma do żucia, fragment zabawki dziecka.
Człowiekowi do życia potrzebny jest stały dostęp powietrza, z którego tlen pobierany jest w procesie oddychania przez płuca. Następnie wraz z krwią rozprowadzany jest do wszystkich komórek i narządów organizmu, w tym do najważniejszych – mózgu i serca.
Kiedy oddychanie zostaje zaburzone przez niedrożność dróg oddechowych spowodowaną ciałem obcym, mózg człowieka nie otrzymuje niezbędnego do jego prawidłowej pracy tlenu. Jeśli stan ten będzie się utrzymywać w czasie to niedotlenienie organizmu spowoduje utratę przytomności poszkodowanego a nawet zatrzymanie akcji serca.
Niedrożność częściowa i całkowita
Niedrożność dróg oddechowych powodującą zadławienie należy podzielić na dwa rodzaje: częściową i całkowitą.
Niedrożność częściowa (łagodna) występuje w momencie, gdy światło dróg oddechowych nie jest całkowicie zamknięte przez ciało obce. Możliwy jest więc przepływ powietrza do i z dróg oddechowych – poszkodowany jest w stanie oddychać. Charakterystyczny dla niedrożności łagodnej jest naturalny odruch obronny organizmu czyli kaszel.
Z niedrożnością całkowitą (ciężką) mamy do czynienia w momencie, gdy ciało obce w pełni zamyka światło dróg oddechowych. W takim przypadku zagrożenie życia poszkodowanego jest dużo większe. Osoba nie jest w stanie mówić, kaszleć ani oddychać. Początkowo mogą być słyszalne świsty oddechowe, które z upływem czasu cichną, człowiek traci przytomność.
Postępowanie w przypadku zadławienia
Niedrożność częściowa
Zadaj poszkodowanemu pytanie: „Czy się zadławiłeś?”. Jeśli odpowiedź jest twierdząca, zachęcaj go do kaszlu. Kaszel jest naturalnym i skutecznym mechanizmem usuwania ciała obcego z dróg oddechowych i nie jest zalecane w tym momencie wykonywanie innych czynności.
Niedrożność całkowita
Jeśli na zadane przez Ciebie pytanie poszkodowany nie jest w stanie odpowiedzieć, bądź też odpowiedział ale jego stan się pogarsza i nie może już kaszleć, konieczne jest zastosowanie odpowiednich rękoczynów.
Jeśli poszkodowany jest przytomny stań za nim umiejscawiając jedną ze swych nóg pomiędzy jego nogami, przyjmij stabilną pozycję. Pochyl chorego lekko do przodu a następnie wykonaj do 5 uderzeń nadgarstkiem w okolicę międzyłopatkową. Uderzenia wykonuj ku górze, tzw. ruchem „wybijającym”. Po każdym z nich sprawdź czy ciało obce nie przedostało się do jamy ustnej.
W przypadku nieskuteczności uderzeń w okolicę międzyłopatkową konieczne jest wykonanie uciśnięć nadbrzusza (zwanych dawniej rękoczynem Heimlicha).
Aby je wykonać, przyłóż jedną rękę zwiniętą w pięść pomiędzy pępkiem a mostkiem poszkodowanego. Chwyć pięść drugą ręką i pociągnij ku sobie i górze. Uciśnięcie nadbrzusza wykonaj do 5 razy. Jeśli i one będą nieskuteczne, kontynuuj naprzemiennie uderzenia w okolicę międzyłopatkową i uciśnięcia nadbrzusza.
Utrata przytomności
Optymistyczną wersją rozwoju zdarzenia jest usunięcie ciała obcego z dróg oddechowych. Może zdarzyć się jednak sytuacja, kiedy dotychczasowe działania będą nieskuteczne i poszkodowany w końcu straci przytomność.
W takim przypadku niezwłocznie należy wezwać pogotowie ratunkowe i rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową od wykonania 30 uciśnięć klatki piersiowej. Pomijamy w takim przypadku element oceny oddechu w algorytmie BLS z wiadomej przyczyny – wiemy, że drogi oddechowe drożne nie są oraz że poszkodowany nie oddycha. Warto dodać jeszcze w tym miejscu, że o ile w innych przypadkach NZK nie ma przesłanek do sprawdzania zawartości jamy ustnej, to tutaj jest to konieczne. Pamiętajmy więc, że każdorazowo przed wykonaniem oddechów ratowniczych zaglądamy do jamy ustnej poszkodowanego sprawdzając, czy nie przesunęło się do niej ciało obce.
Ciekawostki
- jeżeli ofiarą jest osoba otyła lub kobieta w ciąży, uciśnięcia nadbrzusza należy zastąpić silnymi uciśnięciami klatki piersiowej
- manewr uciskania nadbrzusza został wymyślony i po raz pierwszy opisany przez amerykańskiego lekarza Henry’ego Heimlicha w 1974 roku
- od 1986 roku wytyczne American Heart Association zalecają wykonywanie samych uciśnięć nadbrzusza, bez uderzeń międzyłopatkowych
- co roku w Wielkiej Brytanii z powodu zadławienia leczonych jest ok. 16 000 osób
źródło:
1. Wytyczne 2005 Europejskiej Rady Resuscytacji
2. Wytyczne 2005 Amerykańskiego Towarzystwa Kardiologicznego
3. Wikipedia
Wyświetlenia: 53 626
